Joga za kičmu

Asane koje otklanjaju bol u leđima i popravljaju držanje tela

09.04.2021. 10. modul Drago Katić

Kada se istežemo u joga pozicijama, napetost koju nosimo u telu polako nestaje, a sa njom i bol. Ljubav prema sebi i ravnoteža u životu imaju veliku važnost u procesu izlečenja. Odluka da se jogom leče problemi sa kičmom, podrazumeva doživotnu posvećenost joga praksi koja uključuje samootkrivanje i samoizlečenje. To može izgledati zastrašujuće, pa se mnogi okreću ka medikamentima ili hirurškim rešenjima za koja pretpostavljaju da će ih osloboditi bola. Nažalost, ovakve metode daju kratkoročne rezultate. Hirurške intervencije uslovljavaju periode strogog mirovanja sa gotovo nepokretnom kičmom i često samo ublažavaju bol. Mnogi ljud koji su, izmoreni bolom, odlučili da se podrvrgnu operativnom zahvatu su bili užasnuti kada su shvatili da je bol prisutan i nakon intervencije dok su im pokreti još više skraćeni.

Zahvaljujući kičmenom stubu mi smo u stanju smo da održimo uspravan položaj tela. Kičmeni stub je zaslužan za antigravitaciono podupiranje i flesibilnost. On je centralni potporni podsistem koštanog sistema i osnova koja dozvoljava pokrete koje realizuju mišići. Između koštanih segmenata kičme, kičmenih pršljenova, nalaze se diskusi, elsatični nosači težine koji osiguravaju pokrete. Oni su mekani, stežu se i rastežu čime obezbeđuju amortizaciju i ublažavaju opterećenje koje preuzimaju pršljenovi. Međutim, pritisak bi bio preveliki da mišići ne vrše svoju funkciju, ondosno pomeranje i dodatno ublažavanje pritiska koji težina tela vrši na pršljenove.

Statička uloga kičme kod čoveka se ogleda u nošenju i prenošenju težine gornjeg dela tela na karlicu i noge. Dinamička uloga se ogleda u pokretljivosti pršljenova od kojih je sačinjena, dok se zaštitna uloga kičme ogleda u postojanju kičmenog kanala koji štiti kičmenu možidinu. Kako bi kičmeni stub jednostavnije podnosio opterećenje, kičma nije potpuno ravna već ima prirodne i zdrave krivine.

Kičmu čine vratni deo, grudni, slabinski, krsno-trtični i repni deo.

Vratni deo kičme je više pokretljiv u odnosu na ostale delove, ima važnu ulogu u održavanju optimalnog položaja glave i vrata. Obzirom na pokretljivost glave, vratni deo kičme je veoma osetljiv jer je pokretljivost postignuta slabljenjem stabilnosti. Vratni deo kičme drži glavu u ravnosteži, u precizno određenom položaju, zbog kontrole vidnog polja, ravnoteže, i niza svesnih i refleksnih pokreta glave koji su posledica naših reakcija na senzacije koje doživljavamo zahvaljujući našim čulima. Vratni deo kičme je karakterističan i po specifičnoj anatomskoj građi, blizini koštanih, krvnih i nervnih struktura. Upravo zbog svoje osetljivosti, rad u sedećem položaju sa glavom u prinudnom položaju, višesatno gledanje u monitor, nekvalitetan noćni odmor i slično, vratni deo trpi svakodnevne mikrotraume. Najčešći uzrok patoloških promena čine degenerativni procesi koju se javljaju u sklopu degenerativnih promena.

Degenerativni procesi zahvataju više pršljenova istovremena. Do mikrotrauma dovode svakodnevne aktivnosti, pri čemu neki nagli pokreti, loš položaj glave tokom sna ili neke profesionalne aktivnosti, dovodi do pomeranja u zglobovima. Ako u tim zglobovima već postoje degenerativne promene, usled pomeranja dolazi do većeg sabijanja zglobne hrskavice i pojave simptoma bola, grčeva u mišićima, ograničenih pokreta i slično. Neravnoteža u elastičnosti hrskavica i snazi mišića i poremećaj cirkulacije vratnog dela kičme, nose sa sobom i probleme u smislu nestabilnosti, glavobolje i vrtoglavice, lošeg raspoloženja, gubitka koncentracije i motivacije. Ljudi često žive uz ovakve tegobe, ne pridajući im dovoljno veliki značaj. Statistika kaže da svaki treći čovek ima tegobe u vratnom delu kičme. Ove tegobe se javljaju u različitim vremenskim periodima, a nekada mogu trajati više meseci. Ignorisanje ovakvih tegoba često nije moguće.

Medikamenti mogu da ublaže simptome, ali retko mogu da izleče bolest i utiču na uzroke. Joga pruža olakšanje, predstavlja odličnu prevenciju, a uz ogovarajuću posvećenost ima terapijske efekte. Istezanje određenih delova kičmenog stuba, odnosno rasterećivanje zglobne hrskavice, omogućava rasterećenje vratnog dela kičme, relaksaciju mišića i smanjenje tegoba.

Grudni deo kičme, je najmanje pokretan, prvenstveno zato što je određen rebrima i grudnom kosti. Najčešći zdravstveni problem u vezi sa ovim delom kičme je pojačana kifoza. Tegobe nastaju kao posledica slabosti mišića koji su oslabili usled stresnog stanja: dugog sedenja ili stajanja. Pojačana kifoza uzrokuje brz razvoj degenerativnih promena koje dodatno remete biomehaniku ovog dela i na kraju dovode do pojave bolova. Kod ovih stanja joga može biti odlična terapija. Posvećnim bavljenjem jogom možemo uzrokovati ciklične faze sabijanja i opuštanja kičmenih hrskavica pri čemu se izaziva efekat vakuma u međupršljenskim delovima što može dovesti do vraćanja međupršljenskog diska na svoje mesto, osobađanje živaca od pritiska, a samim tim i smanjenje bolova.

Zahvaljujući slabinksom delu kičme, mi obavljamo skoro sva savijanja i ispružanja kičmenog stuba. On je tačka oslonca svih pokreta tela, sa ili bez opterećenja. Veličina slabinske krivine je od velikog značaja za vratni deo kičmenog stuba, obzirom da veličina prednjeg nagiba karlice predstavlja osnovu stava, odnosno držanja. Pri savijanju unapred, leđni mišići se izdužuju do određene granice, a savijanje se zaustavlja zahvaljujući impulsima iz kičmenih ligamenata.To se zove kritična tačka, odnosno granica prijatnosti kada je u pitanju svesno istezanje usled zauzimanja joga pozicija. Neusklađenost može uticati na pojavu bola, ili povreda.

Pri lošem, odnosno neusklađenom kretanju, može doći do pojave povreda. Progresivna biomehanika u radu ili sportu može uzrokovati pojavu oboljenja, odnosno povreda koja se dugo leče i često bez potpunog uspeha. Najveći problem nastaje zbog izlaganja kičmenog stuba pokretima ili opterećenjima za koje nije spreman. Posvećenom primenom joga prakse moguće je zaštititi koštani deo kičme i spremiti mišiće kičmenog stuba da održavaju vertikalan položaj i da omoguće pokrete koji su štit kičmenog stuba.

Joga praksa je put samootkrivanja koji zahteva posvećenost i čestu introspekciju. Brojna uputstva koja možemo pronaći ne predstavljaju značajnu pomoć ukoliko ne praktikujemo jogu. Jogom razvijamo svest o sopstvenom telu i ni jedan instruktor ili učitelj ne može izlečiti naša leđa ukoliko se sami ne posvetimo procesu izlečenja. Jogom učimo da razvijamo svesnost i da usmeravamo sopstvenu pažnju na nelagodnosti koje osećamo kako bi smo stupili u kontakt sa sopstvenim telom i realizovali proces izlečenja. Cilj joga prakse ne treba da bude ispravljanje leđa, cilj je da prihvatimo sebe onakvim kakvi zaista jesmo, da ne negiramo da postoji problem, da ne sudimo sebi, već da shvatimo kako funckonišemo i da počnemo da se odnosimo prema sebi s ljubavlju, razumevanjem i svešću. Lečenje počinje kada počnemo da volimo i negujemo sebe i kada počnemo da verujemo sopstvenim osećajima i unutrašnjem znanju koje nas vodi ka cilju, ka fizičkom i mentalnom zdravlju.